Studie betaalbaarder OV Den Haag

inno-V heeft in opdracht van de gemeente Den Haag, in samenwerking met de Metropoolregio Rotterdam – Den Haag (MRDH) en HTM een studie gedaan naar de mogelijkheden om gratis of goedkoper ov aan te bieden voor de inwoners van Den Haag.  De studie kwam voort uit een motie van de gemeenteraad die graag inzicht wilde hebben in de mogelijkheden en kosten van gratis vervoer voor kinderen, jongeren en ouderen. We hebben hierbij de huidige opbrengsten en de effecten op het gebruik in beeld gebracht. Voor het extra gebruik moet HTM een vergoeding krijgen ter grootte van de huidige opbrengst.

Samen met Trans-Missions hebben we een opbrengstenmodel gebouwd, met behulp waarvan we  hebben uitgerekend welke vergoeding HTM ongeveer zou moeten ontvangen, afhankelijk van de doelgroep die gratis mag reizen. Hiernaast hebben we de tarieven binnen Den Haag vergeleken met tarieven elders in Nederland en ook voorbeelden van gratis of betaalbaarder ov in binnen- en buitenland in beeld gebracht. Daarbij hebben wij samengewerkt met een Probst&Consorten, een bureau dat gespecialiseerd is in ov tarieven in Duitsland.  Daarbij hebben we geconstateerd dat de huidige sterabonnementen niet meer goed aansluiten bij de behoefte van de reiziger en geconstateerd dat dit aspect breder dan alleen voor Den Haag zou moeten worden opgepakt. We hebben wel een meerpersoonskaart uitgewerkt zodat het ov aantrekkelijker wordt voor gezinnen met kinderen en qua prijs concurrerender wordt ten opzichte van het gebruik van de auto met meer personen. Deze kan met een relatief lage bijdrage worden ingevoerd, maar kent wel uitdagingen bij de uitwerking om misbruik te voorkomen.

Onze berekeningen geven inzicht in de financiële consequenties van de keuzes. Welke keuze wordt gemaakt is uiteindelijk vooral een politieke keuze. Daarbij spelen ook de kosten voor de gemeente uiteraard een rol. Een belangrijke vraag binnen de gemeente moet zijn: waarom zou de gemeente inwoners die tot een bepaalde leeftijdscategorie horen gratis of goedkoop ov willen bieden? Daarbij moet ook worden bedacht dat niet iedereen arm is, maar ook dat zeker niet iedereen die boven de 130% van het minimum zit rijk is. Een keuze moet geen scheve ogen geven. Ook afstemming met randgemeenten is daarbij van belang. Daarnaast zijn de effecten op de capaciteit van het ov in ogenschouw te nemen: zeker bij gratis ov voor scholieren of voor iedereen van 18 – 66 met een laag inkomen kan dat een issue worden.

Tot slot zijn er voor alle keuzes nog veel uitvoerende aspecten die een rol spelen. Uitgangspunt is dat het reisgedrag via een persoonlijke kaart goed te monitoren is. Dat maakt het mogelijk de benodigde bijdragen te bepalen. In de jaarlijkse bijdragen is met uitvoeringskosten nog geen rekening gehouden. Dit zal bij nadere uitwerking van de voorstellen door HTM nog meegenomen moeten worden.