Successfactoren aanbesteding busdiensten in Wales

De context

De regering van Wales heeft een nieuwe buswet voor Wales (maart 2025) voorgesteld om de overheid meer controle te geven over busdiensten, als onderdeel van haar visie voor het openbaar vervoer: One Network, One Timetable, One Ticket. Als de wet wordt goedgekeurd door het Senedd (parlement van Wales), zal het huidige gedereguleerde systeem worden vervangen door een model met aanbestedingen. Vervoerders krijgen een vergoeding voor het uitvoeren van busdiensten, terwijl Transport for Wales (TfW) de kaartopbrengsten ontvangt en het opbrengstenrisico draagt. In samenwerking met TfW heeft de regering van Wales het Wales Centre for Public Policy (WCPP) gevraagd om ervaringen te verzamelen over de belangrijkste factoren voor succes bij het contracteren en gunnen van busconcessies. Dit moet als input dienen voor de ontwikkeling van de secundaire wetgeving voor de komende Buswet, alsook voor het lopende werk van TfW om busconcessies in te voeren.

Om dit te bereiken heeft het WCPP een project opgezet om expertise uit de hele wereld samen te brengen. In het kader daarvan werd tussen maart en mei 2025 een reeks van 90 minuten durende “evidence spotlight”-sessies georganiseerd, waarin nationale en internationale vervoersdeskundigen hun benadering van busconcessies deelden en de belangrijkste lessen die zij hebben geleerd, belichtten. Het doel was om de regering van Wales en TfW-ambtenaren een goed beeld te geven van praktijkgerichte casestudy’s en de beleidsuitdagingen die daaruit voortvloeien. WCPP zal de bevindingen verwerken in een rapport met de belangrijkste lessen, inclusief samenvattingen van de casestudies. Het rapport zal worden aangevuld met beleidsanalyses van experts.

Het WCPP heeft Didier van de Velde (inno-V), uitgenodigd om als expert met internationale ervaring te helpen bij het bereiken van de doelstellingen van het onderzoeksproject.

Onze bijdrage

inno-V heeft WCPP op verschillende manieren geholpen:

• We hebben advies gegeven over het ontwerp van het sjabloon voor de casestudies. Op verzoek van WCPP hebben we dit gebaseerd op het STO-raamwerk (Strategy-Tactics-Operations), dat door Didier van de Velde is ontwikkeld voor de institutionele analyse van openbaar vervoer en in veel wetenschappelijke publicaties is gebruikt.
• We hebben een lijst met de meest relevante casestudies voorgesteld met het oog op de geplande transitie voor Wales, evenals suggesties voor deskundige sprekers om lokale ervaringen te illustreren.
• We hebben een opiniestuk geschreven met de titel ‘Analysing public transport governance’ voor deelnemers aan de spotlight-serie. Dit stuk presenteert het STO-raamwerk en vat belangrijke inzichten en reflecties samen over het sluiten en gunnen van contracten voor openbaar vervoer. Het is gebaseerd op ervaringen met het contracteren en aanbesteden van openbaar vervoer in Europa en andere relevante gevallen wereldwijd.
• We hebben presentaties gegeven tijdens de openings- en slotbijeenkomsten van de Evidence Spotlight Series, met ruimte voor vragen van deelnemers.

Bron afbeelding: WCPP website