Hoe is de sociale veiligheid in de huidige OV-concessies gewaarborgd?

In het “Sociale Veiligheidsconvenant” is vastgelegd hoe de sociale veiligheid zo goed mogelijk gewaarborgd kan worden. Het convenant is afgesloten met alle decentrale opdrachtgevers van het OV (de DO’s), het Ministerie van I&M, vrijwel alle streekvervoerders en twee vakbonden. Ook met de stadsvervoerders is een dergelijk convenant afgesloten.

Doel van het convenant is meerledig: zorgen dat sociale veiligheid geborgd is, zodat het tijdens aanbestedingen geen punt is om op te concurreren, dat ze er niet op gaan bezuinigen en dat bewezen maatregelen standaard worden toegepast. In het convenant staan onder andere eisen aan cameraopnames, aan de noodknopvoorziening en toezichthouders. Verder zijn in het convenant concrete eisen gesteld aan de minimaal in te zetten menskracht en het minimale budget dat specifiek aan sociale veiligheid moet worden besteed.

inno-V is gevraagd feitelijk en objectief te onderzoeken hoe goed het convenant is geborgd. We hebben voor 9 concessiegebieden de aanbestedingsdocumenten geraadpleegd – we hebben daarbij met name gekeken naar de bestekseisen, het gunningsmodel en de financiële bepalingen (zoals boetes en de bonus/malus-regeling).

De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn: sociale veiligheid is inderdaad uit de concurrentie gehaald, maar dit is nergens perfect geregeld. Het komt voor dat in een bepaald concessiegebied sommige onderdelen goed geregeld zijn, terwijl andere onderdelen niet, tegenstrijdig, onduidelijk of niet concreet geregeld zijn.

Is de sociale veiligheid nu structureel geborgd? Nee, niet overal. Twee bestekken scoorden onvoldoende. Eentje omdat sociale veiligheid in het concessiegebied amper speelt. Eentje omdat de opdrachtgever min of meer ‘vergeten’ was om in het bestek eisen op te nemen over sociale veiligheid.