Versterking openbaar vervoer van en naar de Noordoostpolder

Inleiding

Voor de gemeente Noordoostpolder heeft inno-V een quick scan uitgevoerd naar de mogelijkheden voor verbetering van het (H)OV-aanbod op drie corridors: Emmeloord – Lelystad, – Kampen/Zwolle en – Heerenveen/Groningen.

inno-V heeft eerst de kansrijkheid van alle mogelijke OV-modaliteiten globaal onderzocht, variërend van het vaker rijden met de bestaande buslijnen tot de inzet van commerciële snelbussen, de aanleg van een spoorlijn en de komst van de door Wubbo Ockels ontwikkelde Superbus. Drie scenario’s zijn nader onderzocht: trein, “bus-plus” en “bus zonder subsidie” (commerciële bus). ‘Bus-plus’ houdt in dat de huidige buslijnen in stand worden gehouden, met het verschil dat deze vaker gaan rijden en er kleine infrastructurele aanpassingen worden gedaan om snelheid en comfort te verbeteren.

Grote afstand tot een treinstation

De gemeente Noordoostpolder bevindt zich in de top 10 van meest afgelegen gemeenten, gemeten in de afstand tot het dichtstbijzijnde treinstation: 23 kilometer tegenover 5 kilometer gemiddeld in Nederland. De afhankelijkheid van de bus is daardoor groot.

Resultaten

inno-V concludeert dat het huidige aanbod binnen de huidige financiële kaders het optimum is. De Noordoostpolder is een dunbevolkt gebied met een naar omstandigheden redelijk goed OV-aanbod. Het huidige aanbod van en naar de polder rijdt niet vaak, maar is wel snel. Ook is de klantwaardering voor een landelijk gebied redelijk hoog met een 7,4.

Hoe zit met het dan met de 3 onderzochte mogelijkheden tot upgraden? inno-V concludeert dat de oplossing met een trein te duur is. De mogelijkheid zou te veel kosten ten opzichte van het verwachte aantal reizigers. Door de komst van de Hanzelijn is bovendien de vervoerwaarde van de Zuiderzeelijn sterk afgeroomd. De tweede mogelijkheid, de commerciële bus, is op zich voor bepaalde doelgroepen (financieel) aantrekkelijk maar geeft geen zekerheid op de lange termijn. Er is immers geen (financiële) relatie met de exploitant; ook rijden dergelijke bussen in vergelijking met het bestaande OV zeer weinig (4 tot 8 x per dag) en zal deze mogelijkheid desondanks concurreren met het huidige OV-aanbod op de corridors naar Lelystad en Heerenveen/Groningen. Bij het ‘bus-plus’ scenario zal het jaarlijks exploitatietekort vrijwel overal toenemen en op eigen initiatief zullen vervoerders de frequenties niet verhogen. ‘Bus-plus’ is financieel gezien alleen interessant op de corridor naar Kampen. Dit is de zwaarste van de onderzochte corridors. Op basis van het hoge groeiscenario kan de uitbreiding van het aantal ritten zelfs met een relatief beperkte uitbreiding van de financiële bijdrage worden doorgevoerd.

Aanbevelingen

inno-V adviseert de gemeente Noordoostpolder dan ook om toe te werken naar een wenkend perspectief voor de dunne lijnen: zet in op innovatie, leer van de ervaringen met zelfrijdend openbaar vervoer zoals die elders in Nederland worden opgezet en onderzoek andere mobiliteitsconcepten ter vervanging van lege twaalfmeterbussen, zoals de buurtbus, samobiel en de dorpsdeelauto. Op die manier kan overheidsgeld worden vrijgespeeld om het vervoer op de zware corridors te verbeteren en toe te werken naar ‘bus-plus’ op de drie corridors.

Verder adviseert inno-V de gemeente om samen op te trekken met andere gemeenten die ver van een treinstation liggen.